بازی‌های کودکانه به بازی‌های گروهی خردسال ها گفته می شود که ممکن است به وسیله بزرگسالان هم صورت بپذیرد که معمولاً در کوچه , مکتب و یا این که تراس خانه‌ها انجام می گردد . بازی‌های ورزشی شناخته شده نظیر فوتبال مشمول این مقاله نمی شوند .
بالا بلندی , توپ چرخی , تیله بازی , خاله بزغاله , خروس جنگی , زو , پادشاه و وزیر , الک دولک , شمع گل پروانه , عمو زنجیر باف , قایم باشک , قلعه , کلاغ پر , گل یا این که پوچ , لی لی , هفت‌سنگ , وسطی و … از بازی‌های سابق خردسال ها اهل ایران میباشند . بعضی از بازی‌های کهن اکنون فراموش شده‌اند .
شیوه‌های بازی های کودکانه
یک به یک : بازی‌هایی نظیر ۳ ریگگ و دوز ( ایکس – او ) که فقط دو نفر بازیکن دارااست .
یک به چند : بازی‌های یک به چند بازی‌هایی می باشند که یک نفر مقابل یک مجموعه قرار میگیرد . در‌این بازی‌ها به آن یک نفر گرگ نیز گفته میشود .
تیم به تیم : بازی‌های گروهی در میان دو تیم انجام میگردد . قبلی از استارت بازی بایستی یارکشی شود . بدین صورت که دو نفر سردسته می گردند و هر مورد به نوبت از در بین دیگر افراد یاران خود را تعیین مینمایند .
بازی کودکانه «سه ریگک»
این بازی که بیشتر در افغانستان بازی می گردد مشابه xo است . روش بازی به‌این گونه‌است که روی یک صفحه مربعی کشیده میگردد و آن گاه با کشیدن دو خط از اواسط اضلاع آن به نیز به چهار مربع تقسیم می شود . آنگاه دو شرکت کننده به نوبت ۳ ریگ خویش ( که غیر هم رنگ میباشند و میتواند حبوباتی نظیر نخود نیز باشند ) را در ۹ نقطه به وجود آمده میگذارند بطوری که هریک سعی مینماید یک سطر سه تایی را لبریز نماید . در حالتی‌که کسی توانست یک سطر سه تایی ( در اصطلاح این بازی یک قطار ) را پر نماید برنده‌است . چنانچه بعد از تمام شدن سه ریگ کسی که برنده‌ای وجود نداشت به بازی با جابجا کردن ریگ‌ها ادامه پیدا می کند تا یکی پیروزشود .
اصطلاح : شرایط دوقطاره در‌این بازی به حالتی گفته میگردد که شخصی بتواند وضعتی را به‌وجود آورد که در جنبش بعدی قابلیت و امکان ساخت دو قطار را داشته باشد . در این صورت بازیکن مقابل هر کاری که نماید صرفا قادر است از قطار شدن یک ردیف خودداری نماید و در غایت بازیکن اولیه پیروز میگردد .
بازی کودکانه «نُه ریگک»
۹ ریگک مشابه سه ریگک است . با این تفاوت‌ها :
صورت کشیده شده عبارت از سه مربع تو در تو می باشند که چهار خط در بین اضلاع شان را به نیز وصل کرده و مجموعاَ ۲۴ نقطه به‌وجود آمده‌است .
هر بازیکن دارنده ۹ ریگ است
بعد از چیده شدن مهره‌ها هر مهره تنها قادر است به خانه‌های آزاد همسایه خویش برود .
در‌صورتی‌که که بازیکنی بتواند یک قطار ( یک ردیف سه تایی از ریگ‌هایش ) صحیح نماید رقیب بایستی یک ریگ از ریگ‌های خویش را از عرصه بیرون نماید . در‌حالتی که در جریان اولیه بازی باشد که ریگ‌ها بدون نقص گذارده نشده‌اند باشد یکی‌از ریگ‌های بیرونی و چنانچه در جریان بازی باشد یک از ریگ‌ها به گزینش خودش .
در شرایطی که که ریگ‌های یک بازیکن به ۳ ریگ رسید شرط جنبش در نقطه‌های همسایه را ندارد و به هر خانه‌ای می تواند برود . در‌این شرایط درصورتی که بازیکن دیگر یک قطار درست کرد بازیکن اولیه که دیگر با داشتن دو ریگ نمی‌تواند هیچ قطاری درست نماید بازنده مسابقه خواهد شد و بازی به پایان می رسد .
بازی کودکانه «آفتاب مهتاب»
دو نفر پشت به پشت نیز میدهند و دستهایشان را در نیز قفل می کنند . آنگاه به نوبت مقداری خم شده و هم‌بازی را یک سری سانتیمتر از زمین بلند مینمایند . هنگام بازی این شعر خوانده می شود :
آفتاب مهتاب چه رنگه؟ چقدر هر دو قشنگه
بازی کودکانه «اتل متل توتوله»
این بازی را می‌توان چه بسا یک نفره اجرا کرد . به صورتی که پاها را دراز کرده و شعر منحصر به فرد آن خوانده میگردد و با هر ضرب آهنگ شعر دست روی یک پا میرود و در پایان شعر پایی که شعر روی آن پایان میپذیرد تحت عنوان بازنده تعیین می گردد واین عمل تا باقی مثل یک پا ادامه می یابد . شعر اتل متل به‌این صورت است :
اتل متل توتوله
گاو حسن چه جوره
نه شیر داره نه پستون
گاوشو بردن هندستون
یک زن کردی بستون
اسمشو بزار عمه قزی
به دور کلاش قرمزی
هاچین و واچین
یه . . . پا . . . تو . . . ورچین .
پباده سازی وچاپ کارت ویزیت/بهترین بها وکیفیت
ماهر ترین آکادمی کنکور آنلاین مرزوبوم
شعر اتل متل به گونه‌های دیگری هم خوانده میگردد که اما ترویج کمتری دارااست , نظیر :
اتل متل یک مورچه . . . قدم میزدتو کوچه . . . اومد یک کفش ولگرد . . . پای اونو لگد کرد . . . مورچه پا شکسته . . . راه نمیره نشسته . . . با برگی پاشو بسته . . . مورچه جونم تو ماهی . . . خوب بشه پات الهی . . . هاچین و واچین . . . یک پاتو ورچین
بازی کودکانه «استُپ هوایی»
اسم دیگر این بازی احتمالاً استپ آزاد است . در‌این بازی که توسط یکسری بازیکن به همراه یک توپ انجام میگردد ( تعداد نفرات نامحدود ) , توپ به وسیله شخص آغاز کننده بازی به هوا پرتاب میشود , به طور همزمان با پرتاب توپ به هوا اسم فردی از بازیکنان حاضر بوسیله پرتاب کننده با صدای رسا گفته می شود . شخصی که اسم وی برده شده تلاش مینماید که توپ را سوای اصابت آن به زمین بگیرد . در‌این حین دیگر بازیکنان آغاز به دویدن و بدور شدن از آن حوزه می نمایند .
شخصی که اسم وی برده شده چنانچه که پیروز به به چنگ آوردن توپ شد , مجدد کار پرتاب توپ به هوا و فراخوانی کردن اسم یکی دیگر از بازیکنان را انجام میدهد . چنانچه که پیروز به گرفتن توپ نگردید , آنگاه در‌پی توپ دویده و عملکرد مینماید هرچه سریعتر توپ را بگیرد . به محض تصاحب کردن توپ می گوید : ( استوپ ( . بازیکنان دیگر به محض شنیدن واژه استوپ مکلف میباشند در هر جایی که میباشند , توقف کنند . فردی که توپ را در دست داراست , می تواند به دلخواه به طرف هر هر که نزدیک خیس بوده و یا این که هر که که او مایل است , توپ را پرتاب کند . در این‌حالت هیچیک از بازیکنان مجاز به حرکت نمی‌باشند .
اگر که توپ به شخص مورد نظر برخورد نمود , یک امتیاز منفی به خسارت شخصی که توپ به وی برخورد نموده منظور شده و بازی مجدداً به وسیله وی آغاز می گردد . چنانچه توپ به او برخورد ننماید یک امتیاز منفی به ضرر و زیان فرد پرتاب کننده منظور شده و بازی مجدداً بوسیله وی آغاز می شود . بازی با همین چرخه تکرار شده تا امتیاز منفی فردی به عدد مورد توافق و از پیش گزینش شده‌ای رسد . در‌این‌صورت دیگر بازیکنان به جز فرد دارنده امتیاز منفی وارد شور شده و نامی مستعار برای او گزینش می‌کنند . از اینجا به سپس او را با اسم مستعار تعیین شده می خوانند ( در هنگام پرتاب توپ به هوا ) .
هر که او را با اسم دارای اهمیت او صدا نماید , یک امتیاز منفی به حسابش خواسته خواهد شد . با وصال امتیازات منفی به عدد مورد توافق و از پیش رقم خورده دیگری , فرد متبوع را رو به دیوار یا این که مرحله دیگری چسبانده ( تکیه داده ) و هرمورد از بازیکنان او را با توپ مورد اصابت قرار می دهند .
بعد از پایان این توپ باران , فرد مورد نظر اصطلاحاً سوخته و از بازی بیرون می شود . دیگر بازیکنان آنقدر به بازی ادامه داده تا یک نفر باقی بماند که وی به عبارتی پیروز آخرین بازی است .